Hlęjandi fuglahręša -ķslenska og innflytjendur-


Ég skrifaši eftirfarandi grein fyrir tępum įtta įrum. Margt hefur breyst sķšan į jįkvęšan hįtt aš mķnu mati. Og allt breytist sķfellt. Mįliš er hvort viš séum į leiš į jįkvęša įtt eša villa.
Varšandi mįl um ķslesnku og innflytjendur hér į landi tel ég tvö atriši mikilvęg. Annaš er aš ķslenskt tungumįl er fjįrsjóšur Ķslendinga og hitt er aš tungumįl į ekki aš vera višmiš til aš meta mannkosti fólks.


Hlęjandi fuglahręša


ÉG ER prestur sem er ķ žjónustu viš innflytjendur hérlendis, og ég er sjįlfur innflytjandi. Um daginn frétti ég aš śtvarpsstöš nokkur ętlaši aš taka vištal viš ķslenska konu sem tengist ķ starfi sķnu vinnu meš innflytjendum. Žaš kom upp sś hugmynd aš innflytjandi skyldi taka žįtt ķ žęttinum. En svariš frį śtvarpsstöšinni var į žį leiš aš "ķslenskir įheyrendur žoli ekki aš heyra śtlending tala vitlausa ķslensku". Hvaš finnst ykkur um žetta višhorf?

Biblķan bannar okkur skuršgošadżrkun. Ķ Jeremķu stendur: "Skuršgošin eru eins og hręša ķ melónugarši og geta ekki talaš, bera veršur žau, žvķ aš gengiš geta žau ekki. Óttist žau žvķ ekki..." (10:5) Ķ gamla daga var skuršgoš bókstaflega dśkka sem bśin var til śr tré eša steini.

Hér ķ ofangreindri Jeremķu er žaš fuglahręša. Sķšar tślkaši kirkjan žessi orš žannig aš allt sem sett er ķ stašinn fyrir lifandi Guš ķ lķfi mannkyns sé skuršgoš. Žannig aš ef viš erum alveg upptekin af žvķ aš eignast peninga, fręgš eša völd ķ samfélaginu, žį getum viš nefnt žaš skuršgošadżrkun.

Nśtķmaleg skilgreinig į skuršgošadżrkun er aš "žaš sem er raunverulega takmarkaš, žykir ótakmarkaš, žaš sem er ašeins einn hluti heildar er litiš į sem heildina alla".
Segjum viš žetta meš einfaldara oršalagi, žżšir žaš aš skuršgošadżrkun er, aš nota gildismat sitt žar sem žaš į ekki viš. T.d. ef einstaklingar eru metnir eša dęmdir eftir įkvešnum višmišum sem samfélagiš hefur gefiš sér fyrirfram, žį er žaš įkvešin skuršgošadżrkun.

Žegar viš gerum svona mešvitaš eša ómešvitaš, byrjar fuglahręšan ķ melónugaršinum aš tala og labba sjįlf, og hśn er mjög dugleg aš fela sig ķ samfélaginu og viš getum ekki lengur žekkt hana. Margar hlęjandi fuglahręšur geta labbaš um ķ kringum okkur.

Sem prestur innflytjenda hef ég mörg tękifęri til aš ręša eša hlusta į umręšur sem varša innflytjendamįl. Žar eru flestir sammįla um mikilvęgi ķslenskunnar fyrir innflytjendur til aš lifa ķ ķslensku samfélagi. Hvort mašur geti bjargaš sér į ķslensku eša ekki viršist vera efst ķ forgangsröš fyrir okkur śtlendinga. Žess vegna reyna stofnanir eins og t.d. Mišstöš nżbśa eša Nįmsflokkar Reykjavķkur alltaf aš skapa fleiri tękifęri fyrir okkur śtlendinga til aš stunda ķslenskunįm. Žetta er hin "praktķska" hliš tungumįlsins.

Hins vegar er ķslenska kjarni ķslenskrar menningar og fjįrsjóšur Ķslendinga. Hśn žżšir meira en "praktķsk" leiš til samskipta.Viš innflytjendur skulum bera viršingu fyrir žvķ.

Engu aš sķšur eru tungumįl og sś menning sem žeim fylgir, hvaša tungumįl og menning sem er, eitthvaš sem ašeins hefur gildi į takmörkušu svęši. Tungumįliš er ašeins einn hluti menningarinnar. Tungumįl ętti hins vegar aldrei aš vera višmiš til žess aš meta gildi lķfsins eša mannkosti annarra.

Aš žessu leyti sżnist mér aš algengur misskilningur eigi sér staš ķ ķslensku žjóšfélagi, og sumir dżrki tungumįliš eins og Guš. Stolt og viršing fyrir fallegri ķslensku getur ómešvitaš breyst ķ fyrirlitningu og fordóma gagnvart innflytjendum sem ekki hafa tileinkaš sér góša ķslensku.

Fyrir tveimur mįnušum lżsti Félag ungra sjįlfstęšismanna į Akureyri žvķ yfir aš śtlendingar sem vilja fį ķslenskan rķkisborgararétt skuli standast grunnskólapróf ķ ķslensku. Um svona hugmynd eša ofangreinda dęmiš um śtvarpsstöšina verš ég aš segja aš viškomandi hafi misst įttir. Mašur sem talar fallega ķslensku hlżtur aš eiga skiliš hrós. En žaš virkar ekki öfugt. Žó aš mašur geti ekki talaš góša ķslensku, verša mannkostir hans alls ekki verri.

Žetta varšar ekki einungis innflytjendur, heldur varšar žaš einnig fólk sem er į einhvern hįtt mįlhalt, meš lęrdómsöršugleika eša fólk sem ekki hefur haft tękifęri til aš mennta sig.

Mįliš er ekki hvort žetta fólk geti komist inn ķ žjóšfélagiš eša ekki. Žjóšfélagiš byggist nś žegar į tilvist žeirra. Er ekki kominn tķmi til aš ķslenska žjóšfélagiš hlusti į hvaš innflytjendur hafa aš segja, ekki ašeins hvernig žeir tala? Ef žjóšfélagiš višurkennir žetta ekki og reynir aš śtiloka įkvešiš fólk frį samfélaginu vegna ofdżrkunar į ķslensku, mun menning Ķslendinga skašast sjįlf.

Ķslenskan er mikilvęg og dżrmęt menningu landsins, en hśn mį ekki verša višmiš til aš meta mannkosti annarra. Ķ tilefni af 1.000 įra kristnitökuhįtķš į Ķslandi óska ég žess aš viš kvešjum hlęjandi fuglahręšur og losnum viš dulda skuršgošadżrkun śr žjóšfélaginu.

(Birtist ķ Mbl. 8. feb. 2000)



« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Valdimar Samśelsson

Vilt žś fylla heimili žitt af gestum og gangandi. Žetta land er okkar Ķslendinga. Séršu žaš er sjįlfsagt ef kona eša mašur giftist śtlenskum og žau setjist aš hér en aš stušla aš flóšbylgju fólks sem er strax komiš į kostnaš heilbryggšis/menntamįla/ atvinnuleysis og ef mér skilst rétt frķja trśar žjónustu. Veršur Ķsland HongKong Noršursins. Muniš pķramķta lögmįliš.

Valdimar Samśelsson, 28.9.2007 kl. 12:32

2 Smįmynd: Toshiki Toma

Sęll, Valdimar.
Mér finnst athiugasemdin žķn hér vera algjör óvišeigandi. Ég er aš tala um ķslesnkt tungumįl, en ekki fjölda innflytjenda. Eša kannksi skiluršu ķslesnku illa.

Toshiki Toma, 28.9.2007 kl. 13:06

3 Smįmynd: Jón Ašalsteinn Jónsson

Góšur pistill hjį žér eins og alltaf. Ég er einn af žeim Ķslendingum sem aš vill aš fólk standist įkvešnar kröfur ķ mįlinu til aš öšlast rķkisborgararétt. Žetta eru ekki miklar kröfur svona svipašar og viš gerum til unglingana okkar til aš ljśka gagnfręšaskóla. Žašveršur aš vera einhver hvati til aš lęra mįliš, ég held aš žś gerir žér grein fyrir žvķ eins og ég aš žaš eru ekkert allir sem aš hafa įhuga į žvķ og gera žaš ekki ef aš hęgt er aš komast hjį žvķ. Ég hef hvergi oršiš var viš žennan mįl rasisma nema ķ fréttum žaš er eins og aš žaš sé veriš aš blįsa upp eitthvaš sem ekki į sér staš. Allavega hafa fęstir erlendir višmęlendur veriš aš gera mikiš śr žvķ. Varšandi undanfarna Kastljós žętti žį męttu stjórnendur žeirra athuga aš ef ég man rétt žį er hlutverk  rķkisśtvarps sjónvarps aš standa vörš um Ķslenska tungu og ķ raun hefur žaš veriš notaš til aš verja tilgang žessa bįkns. En ég held aš viš séum alveg sammįla um žaš aš žaš er algjör naušsyn aš tala mįliš 300 000 manna žjóš getur ekki leyft sér aš klofna ķ mįlsvęši og žaš snyst ekki um góša eša slęama Ķslensku einfaldlega um grunn žekkingu į samskiptum ķ daglegu lķfi

Jón Ašalsteinn Jónsson, 28.9.2007 kl. 14:51

4 Smįmynd: Baldur Kristjįnsson

Takk fyrir greinina.  kv. B

Baldur Kristjįnsson, 28.9.2007 kl. 21:23

5 Smįmynd: Gušrśn Marķa Óskarsdóttir.

Komdu sęll Toshiki.

Aldrei nokkurn tķma hefi ég oršiš vör viš žaš aš fólk rugli saman žvķ atriši aš meta mannkosti fólks śt frį tungumįlakunnįttu hér į landi, aldrei.

Ein śtvarpsstöš er ein śtvarpsstöš en žęr eru sem betur fer fleiri starfandi ekki satt ?

Ég įlit Ķslendinga almennt umburšarlynda žjóš og tel aš viš eigum ekki aš leita aš meintri andśš eins og nįl ķ heystakki, heldur standa vel aš tungumįlakennslu til handa žeim er hingaš koma og standa žannig vörš um mįl okkar sem er ešlilega hluti af menningu einnar žjóšar.

kv.gmaria.

Gušrśn Marķa Óskarsdóttir., 29.9.2007 kl. 03:03

6 Smįmynd: Ślfar Žór Birgisson Aspar

Sęll Toshiki,ég verš aš segja ég er nokkuš sammįla žvķ er Gušrśn leggur til hér og sķšan er aušvitaš ekkert nema sjįlfsagt aš bjóša innflytjendum frķa tungumįla kennslu séu žeir komnir til aš vera.Žaš veršur nįttśrulega aš vera hęgt ķ landi sķnu aš versla į sķnu eigin tungumįli,margt gamalt fólk į ķslandi talar ekki annaš mįl og į ekkert aš žurfa aš gera svo.Žaš var žetta fólk sem skóp žann auš og menningu sem viš bśum viš hérlendis ķ dag og žvķ megum viš ekki gleyma,en nś er ég kominn śt fyrir efniš og lęt gott aš sinni veri guš meš žér kvešja Ślli.

Ślfar Žór Birgisson Aspar, 29.9.2007 kl. 10:21

7 identicon

Ef einhver heldur aš įriš 2007 hitti fólk ašeins sķna eigin landsmenn ķ eigin heimalandi getur sį hinn sami bara flutt til tunglsins strax.

  Śtlendingar sem eru aš lęra ķslensku og eru jafnvel bśnir aš lęra hana tala hana oft meš hreim.  Og žaš er bara allt ķ lagi.  Ef žaš skilst sem viškomandi segir žį į žaš aš vera nóg.  Aušvitaš er žaš gott žegar śtlendingur getur lęrt mįliš lżtalaust.  En mörg tungumįl eru svo ólķk ķslenskunni aš žaš er mjög erfitt fyrir žaš fólk aš lęra ķslensku lżtalaust.  Žaš talar žvķ meš hreim (accent).  

Žeir innflytjendur sem hingaš koma eru flest allir ķ vinnu og haršduglegt fólk.  Žaš kemur ekki hingaš til aš fara į atvinnuleysisbętur.  Sżnum žolinmęši og umburšarlyndi žvķ žaš er ekki aušvelt fyrir žetta fólk aš lęra mįliš og žaš tekur sinn tķma.  Aš byrja aš belgja sig upp af einhverjum žjóšarhroka meš ķslenskuna sem afsökun alveg śtķ hött.  Munum bara hvernig strķš byrja.

Svo vil ég minna į aš réttur fólks gengur ķ bįšar įttir.  Ef ķslendingur flyst erlendis žį į hann aušvitaš rétt į allri almennri žjónustu sem er fyrir hendi žar. 

Bryndķs Jślķusdóttir (IP-tala skrįš) 29.9.2007 kl. 10:48

8 identicon

Ef žaš er rétt aš į Ķslandi sé tungumįlakunnįtta aldrei notuš sem višmiš varšandi mannkosti, ber aš óska žjóšinni til hamingju.  Sennilega mį žį rita um žaš nokkrar doktorsritgeršir ķ fjölmenningarfręšum, enda Ķsland žį eina žjóšin ķ heiminum sem bżr viš 100% žroska hvaš žaš varšar.

Ķ öšrum löndum gerist žaš išullega aš menn tengja žessa hluti saman, oft į afskaplega nišurlęgjandi og ósanngjarnan hįtt. 
Vonandi hafa žó flestir žann manndóm aš višurkenna, a.m.k. fyrir sjįlfum sér, žegar slķkt gerist og öšlast žannig tękifęri til aš takast į viš eigin fordóma.

Hvaš framburš varšar žį getur hann veriš hluti af arfleifš manna og fullkomlega ešlilegt aš sumir kjósi hreinlega aš halda honum.
Aldrei hef ég heyrt Ķslending fussa og sveia yfir slakri ašlögunarhęfni heimsfręgrar ķslenskrar söngkonu, hverrar vörumerki er sterkur, ķslenskur framburšur.

Fķnn pistill og góš athugasemd hjį Bryndķsi.

Baldur McQueen (IP-tala skrįš) 29.9.2007 kl. 12:42

9 Smįmynd: Toshiki Toma

Kęri bloggvinir og gestir, žakka ykkur fyrir góšu athugasemdirnar.
Ég verš aš segja aš mér finnst tungumįlakunnįttan vera misnotuš mjög oft sem višmiš til aš meta mannkosti innflytjenda hér į landi. Einnig getur hśn veriš notuš sem kśgunartęki eša stjórnartęki. Ég get ekki veriš sammįla skošun sem neitar žaš.
Hins vegar vil ég sagja aš ķslenskan er mikilvęgt tungumįl og mér finnst mjög ešlilegt aš Ķslendingar (ég vil segja frekar fólk sem bżr į Ķslandi) vilja varšveita hana eins falleg og hingaš til.
Ofangreind tvö atriši eru ekki sama mįliš, heldur ašskilin tvö mįl.

Toshiki Toma, 29.9.2007 kl. 13:37

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband