Þú skalt elska sjálfan þig eins og náunga þinn

Ég er prestur og reyndar eru 17 ár liðin nú þegar síðan ég var vígður. Ólíkur frestum kollegum mínum er ég ekki prestur sem þekkir allt um líf og trú og getur gefið fólki alltaf rétt svar og ráðgjöf. Raunveruleikur hjá mér er allt öðruvísi og ég verð að glíma ávallt við ýmsar spurningar sem ég þekki ekki svarið.

Sumar spurningar eru stórar spurningar og þær eru hangandi yfir höfuð mínu lengi. Það er ekki þannig að ég er að hugsa um þessar spurningar alltaf á hverjum degi, en spurningarnar birtast fyrir augum mínum aftur og aftur við tækifæri. Ein af þessum spurningum er um grunkennisetningu okkar kirkjunnar: “Þú skalt elska náunga þinn eins og sjálfan þig”.

Þessi kennisetning mótar kjarna kristinnar trúar ásamt hinni kennisetningu: “ Elska skalt þú Drottinn, Guð þinn”. Eins og krossinn benda þær annars vegar á samband milli manns og Guðs (lóðrétt samband) og hins vegar á samband meðal manna (lárétt samband).
Stór hluti af kristinni hugmyndarfræði byggist á þennan grun.

Spurningin mín er einföld. Hvað gerist ef maður elskar sjálfan sig ekki eða getur ekki elskað sjálfan sig upphafslega? Kærleiksboðorðið til náunga verður horfið þá? Þetta er ekki grín. Mér sýnist mjög algengt og alvarlegt vandræði okkar sem búum í nútímasamfélagi er að manni finnst stundum erfitt að elska sjálfan sig, eða meira að segja, að maður veit ekki að elska sjálfan sig.

“Viðkomandi maður ólst upp án þess að vera elskaður”. Við heyrum oft svona orð sálfræðings eftir að einhver hræðilegur glæpur var framinn og gerandi var handtekinn. Ég ætla ekki að taka það sem afsökun fyrir glæp sem var framinn, en ég held að það sé kannski satt að maður veit ekki eða getur ekki elskað sjálfan sig í flestum slíkum tilfellum.

Ég veit að margs konar rannsókn á þessu atriði hefur verið unnin í uppeldisfræði, sálfræði eða geðlæknisfræði þegar alvarlegur glæpamaður er að ræða. En glæpur er bara ofsalegt dæmi sem ystu mörk og því hann virðist vera aðskilinn frá venjulegu lífi “meirihluta”. Ég tel að “can’t love me syndrome” sé komið afar algengt í samfélaginu jafnvel þegar við ræðum um daglegt líf okkar.

Hvað um áfengisvandamál, neyslu eiturlyf, ábyrgðarlaust kynmök, sjálfsmorð, ofsaakstur.... eða ofmat á vald, græðgi, eyðilegging náttúru.... þýða slík mál að við getum ekki elska náunga okkar eins og sjálf okkur? Eða sýna þau mál ekki að við vitum ekki að elska okkur sjálf fyrst og fremst? Kannski finnst ykkur svona dæmi vera ennþá dæmi um sérstök “vandamál”.

Jafnvel þótt að við séum ekki með einkenni “vandamála”, getum við verið með tómkennd, lélegt sjálfstraust, ólýsanlega óánægju með líf sitt, skort á virkilegan áhuga á lífi sínu, o.fl. Mér finnst allt þess vera líka tengt við “can’t love me syndrome”.
Því tel ég þetta málefni eiga að vera rætt meira og almennilegra í samfélaginu, ekki síst í kirkjunni.

Jú, það sést nokkur átakverkefni sem fjallar um þetta mál. T.d. AA samkoma, 10 spor fyrir sjálfstraust ... o.fl. Það er gott mál, en um leið sýnist mér umfjöllun um “can’t love me syndrome” sé næstum eingöngu þegar ákveðinn málaflokkur vandamála er að ræða eins og áfengismál eða eiturlyfsmál.

Það sem mig langar til að segja að “Þú skalt elska sjálfan þig eins og náunga þinn” á að vera lyft upp jafnt hátt og hefðbundið kærleiksboðorðið til náunga sín.

Satt að segja er ég ekki duglegur sjálfur í að elska sjálfan mig. Ég er búinn að (er að) berjast við tómkennd innan mín sjálfs lengi en enn tókst mér ekki að losa hana við og “sættast” við mig sem er núna. (þetta er annað mál en hvort það gangi vel í starfinu eða ekki, hvort félagslegar aðstæður séu góðar eða ekki) Og oftast met ég mig sjálfan oflítið og stundum allt of mikið, næstum yfirlætisfullt.

Þannig held ég áfram að glímast við “can’t love me syndrome” í dag og á morgun, þangað til ég get fengið lausn við málið. Sem prestur ætti ég kannski að segja að “Guð elskar þig, þar sem þú ert ómetanleg/ur” og ljúka málinu. En ég get ekki gert það. Ég trúi að Guð elskar hvert og eitt okkar og hver einasta maður er ómetanlegur. Samt að trúa því er eitt, og að trúin verður lifandi ánægja og kraftur í eigið lífi mínu er annað.
Að glíma við eigið vandamál er hvorki skömm né vantraust til Guðs. Þetta er líklega allt á ferli af því að maður verður að sjálfum sér.

Athugasemdir

[halkatla, 25.6.2007 kl. 09:57]

þetta er með þeim dýpri bloggfærslum sem ég hef rekist á. Takk

[DoctorE (IP-tala skráð) 25.6.2007 kl. 10:09]

Ef allt væri eins og það á að vera þá myndi Toshiki vera biskupinn yfir Íslandi!

Hann er ekki fastur í kreddum og bulli, sér mannlega þáttinn.

[Reynir (IP-tala skráð) 25.6.2007 kl. 10:57]

Gott innlegg hjá þér, Toshiki. Við lifum allt of hratt og iðkum allt of mikla sjálfsgagnrýni, fyrir utan að vera í brjálæðislegu lífsgæðakapphlaupi. Það færi betur á því að við ,,lifðum hægar" og gæfum okkur tíma til að njóta litlu hlutanna. Síðan væri gott ef við færum að sætta okkur við okkur sjálf. Taka lítil skref og bæta verstu galla okkar, en vera ekki alltaf að velta okkur upp úr því hvað við erum ómöguleg.

[Ásta Kristín Norrman, 25.6.2007 kl. 13:33]

Frábært hjá þér Toshiki! Ef hinn almenni starfsmaður kirkjunnar væri eins auðmjúkur og hugsandi og þú, gæti ég kannski sætt mig við að stundum væri dóttir mín þvinguð í kirkju vegna skólagöngu sinnar.

[Steinunn Helga Sigurðardóttir, 25.6.2007 kl. 14:13]

alveg dásamleg færsla hjá þér, og mjög tímabær.

ég þekki svo vel þetta að elska ekki sjálfan sig, ég vildi áður oft segja elska skaltu náunga þinn eins og sjálfan þig, en núna vinn ég í að elska : skal ég sjálfa mig eins og náunga minn, því ef ég elska ekki sjálfa mig, get ég ekki elskað náunga minn, við erum hluti hvert að öðru, eitt með alheiminum. það er oft auðveldara að fást við það sem er fjarlægt, þá eru það orð, en þegar við förum virkilega að vinna með sjálfa okkur, þá reynir á, því ekkert er hægt að fela bak við orð við finnum þegar við erum ekki heil í okkur ! Ljós og kærleikur til þín, sómi prestanna ! 

steina 

[Halldóra Halldórsdóttir, 25.6.2007 kl. 14:15]

Mín spurning er; hvernig er hægt að elska Guð en ekki sjálfan sig? Ef Guð er samofin mér og þér, hver eða hvar er þá aðgreiningin? Auðvitað er ég ekki alltaf ánægð með öll mín verk en ég hætti ekki að elska mig fyrir það - eins með börnin - við elskum börnin okkar þótt við elskum ekki alla hegðun þeirra.

Góður pistill.

[Fræðikona, 25.6.2007 kl. 16:00]

Bloggfærslur þínar gefa til kynna hversu frábær maður þú ert. Þú ert manneskja sem við öll ættum að líta upp til. Það er rétt að við verðum að elska okkur sjálf, því hvernig eigum við annars að elska náungann?

[Nanna Katrín Kristjánsdóttir, 25.6.2007 kl. 16:08]

Þetta er svo rétt hjá þér, kjarninn liggur alltaf hjá manni sjálfum.  Fólk leitar að hamingjunni alls staðar, reynir að kaupa hana, vinna fyrir henni, ætlast til að aðrir gefi manni hamingjuna eða beri ábyrgð á hamingju manns, en hamingjan er undir manni sjálfum komið.

Það er líklega ekkert erfiðara en að fyrirgefa sjálfum sér og enn erfiðara að viðurkenna eða átta sig á að það sé maður sjálfur sem þarf að fyrirgefa.
Við systir mín sátum einmitt í sólinni og ræddum um þetta.  Við ræddum um hvernig hatur, pirringur eða reiði í garð annarra má oftast rekja til samviskubit sem býr hjá manni sjálfum.

[Torfi Jóhannsson - Framtíðin er okkar., 25.6.2007 kl. 17:44]

Kæri Toshiki

Þessar hugleiðingar þínar eru hreint frábærar og vekja upp fullt af spurningum sem maður getur ekki svarað án þess að líta aðeins í eigin barm.

Ég hef verið upp á síðkastið að (allt of stutt síðan) meta sjálfan mig og lesa bækur um ýmis mál sem varða það að hafa samskipti og getað verið góður leiðtogi og slíkt.  Það er alveg sama hvar maður ber niður þú þarft alltaf að þekkja sjálfan þig, elska sjálfan þig áður en þú getur orðið góður í samskiptum við aðra.

Ég held að þessir þættir séu allt of ríkir í okkur, við gagnrýnum alla og helst okkur sjálf og það er svo auðvelt að gagnrýna og telja sér trú um að geta ekki eitthvað. Ekki skánar það þegar við hugsum um fordæmingu við fordæmum án þess að hafa neitt á bakvið okkur og kvörtum síðan yfir öllu saman. Um leið og við getum tileinkað okkur jákvæðara hugarfar gagnvart okkur sjálfum þá getum við verið jákvæð í garð annarra.

Frábært hjá þér takk fyrir mig.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 25.6.2007 kl. 18:23]

Ef við elskum ekki okkur sjálf þá getum við ekki elska aðra. Þannig hljómar klisjan. Og er þetta ekki bara klisja? Hvað er að elska sjálfan sig og aðra? Ég hef kynnst fólki sem fyrirleit sjálft sig en var samt ljúft og gott við annað fólk og nærgætið. Ég hef líka kynnst fólki með mikið sjálfstraust sem hefur ekkert botnað í öðru fólki og verið eigingjarnt og tillitslaust. Spurningin er: hvað felst í rauninni í því að "elska" sjálfan sig? Ekki er það sama og venjulegt sjálfstraust.

[Guðsteinn Haukur Barkarson, 25.6.2007 kl. 19:39]

Amen Toshiki ! Frábær grein !

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 25.6.2007 kl. 21:07]

Thosiki minn, ef við elskum ekki okkur sjálf, þá getum við ekki elskað aðra.  Það er einfalt.  Það að elska sjálfan sig, gerir mann að því sem maður er, kærleiksveru.  Eða hvernig getur þú gefið annari manneskju kærleika sem þú hefur ekki í sjálfum þér. 

Maður á ekki bara að elska sálina heldur líka líkamann.  Þakka honum fyrir að vera þar fyrir mann.  En fyrst og fremst þurfum við að meðtaka sjálfið sitt, viðurkenna það og umvefja með ástúð.  Einungis þannig er maður fær um að umvefja aðrar manneskjur með ástúð.  Það er örugglega inntakið í þessum orðum.  Vegna þess að almættið veit hvaða orð þarf að velja til að koma okkur til að hugsa. 

[Anna Ingólfs (IP-tala skráð) 25.6.2007 kl. 22:17]

Takk fyrir þessa frábæru grein Toshiki!

Það þarf smá hugrekki í að viðurkenna veikleika sína, sérstaklega þegar menn eru í ákveðnum "stöðum" og "eiga" að sýna styrkleika út á við.

Við virðumst ekki ná að fylla í tómarúmið sem ríkir hið innra í þessu þjóðfélagi þar sem hraðinn virðist hafa tekið við af tímanum.

Svo finnst mér oft fréttir af mönnum og málefnum settar upp í hálfgerðum hörmungarstíl - þ.e. bara vonda hliðin upp sem eykur enn á vanlíðan og kvíða og gerir okkur minni og minni.

Ég held einmitt að okkur sé hollt að líta inná við t.d. bara til þess að skoða og kanna hvernig okkur líður og hvort það sé einhver möguleiki á að við getum eitthvað gert í því sjálf. Einu sinni heyrði ég mann segja að ein góð leið til að fylla upp í tómarúm væri að gera eitthvað sem næði út fyrir mann sjálfan. Mér fannst það vel sagt.

[Linda, 25.6.2007 kl. 22:55]

ég var líka að pæla í einhverju svipuðu hér ég finn sjálf engin auðveld svör, enn það fer ekki á milli mála í mínum huga að við í flestum tilfellum þegar á reynir sínum við kærleika, "elskum náungan" því þrátt fyrir okkar eigin veikleika og eða vanlíðan þá gögnum við skrefinu lengra í okkar samskiptum við náungan því ekki viljum við að neinum líði illa og við getum verið óssamála skoðunum og lífsstíl enn þegar allt er á botni hvolft þá skiptir það mestu máli að við umvefjum hvort annað af kærleika og ást (elska) alla vegna hefur það verið þannig fyrir mig, það skiptir mig ekki máli að elska sjálfa mig þegar ég gef öðrum umhyggju.  Þannig er það bara.  Sjálfsagt dæmigerður kóari fyrir vikið. Æi ég vona það sem ég er að reyna að segja hafi komist til skila.

[Toshiki Toma, 26.6.2007 kl. 07:30]

Þakka ykkur fyrir allar góðar athugasemdir og pælingar. Ég var dálítið hissa að hafa fengið svona míkil viðbrögð við þetta ræðuefni. Enn og aftur, reyndist það að ég þekkti ekki vel um fólk og samfélag !!
 

[Margrét St Hafsteinsdóttir, 26.6.2007 kl. 23:35]

Það ber oft við að kærleikur hinna trúuðu til annarra er oft skilyrðum háður þar sem fólk setur sig í dómarasætið og ákveður hvað guði er þóknanlegt og ekki þóknanlegt samkvæmt ritningum biblíunnar sem það skrumskælir og skýlir sínum fordómum á bak við með.

Sannur kærleikur er frjáls og óháður að mínu mati.

Við getum alveg elskað þótt við séum ekki alltaf sátt við okkur sjálf. Maður á heldur ekki að vera of upptekinn af sjálfum sér.

Annars ........takk fyrir góðan pistil og einlæg skrif.

[Ester Sveinbjarnardóttir, 27.6.2007 kl. 12:55]

Sæll Toshiki, mjög gaman að lesa þessa hugleiðingu þína.  Það vill svo til að ég er að velta þessari spurningu líka fyrir mér og mér finnst að við þurfum að elska sjálf okkur, treysta okkur, bera virðingu fyrir okkur sjálfum og viðurkenna það sem við gerum gott.  Þegar misbrestur verður á þessum ofangreindum þáttum verðum við ósátt við sjálf okkur og notum þessar flóttaleiðir (áfengi, eiturlyf o.s.frv.) í stað þess að leggja meiri áherslu á að koma inn með jákvænði í líf okkar.  Við þurfum að muna að þakka það góða sem er í umhverfinu okkar og sætta okkur við það sem miður hefur farið og fyrirgefa okkur sjálfum og þeim sem hlut eiga að máli.

[Elísabet (IP-tala skráð) 27.6.2007 kl. 13:46]

Frábær pistill hjá þér

Það er mjög þarft fyrir fólk í nútíma samfélagi að hugleiða þetta vandlega.

[Jón Steinar Ragnarsson, 27.6.2007 kl. 21:56]

Hvort er maður hinn síklifandi hugur og egó, sem alltaf skortir eitthvað og alltaf þarf að vera annarstaðar en það er.  Alltaf ófullnægt og alltaf með hugann við fortíð og framtíð- eða hið æðra sjálf að baki þessu, sjálfið sem hvíslar heilræði  sem egóið hunsar vegna vantraust á forsjá þess.  Þessi rödd er veik í samanburði við eril hugsjálfsins.  Hana er aðeins að heyra í líðandi stund.  Þetta sjálf er væntanlega við og einnig Guð.  Að slepptum öllum skilgreiningum okkar á því hver við erum: Maður,kona, ríkur fátækur, kommi, kapítalisti, pönkari, snobbari etc. erum við öll eins í grunninn öllí þessu sama sjálfi.  Sjái maður það, þá lærist manni að elska sjálfan sig eins og aðra. Fyrirgefa fólki glópsku hugans og egósins. Skynja hið sameiginlega og raunverulega í manninum. 

þegar þú verður var við hugsun þína og getur lagt á hana mat, hvaða sjálf er það sem skynjar það?  Ég held að það sé Guðið.  Það er að finna þegar hugurinn þagnar og núið eitt er í skynjun þinni.  Það finnur fólk því oft þegar það glatar öllu og viðurkennir vanmátt sinn. Leyfir hinu hvíslandi sjálfi að ráða för.