Sýnum Japan samstöðu - Hittu okkur í Hinu húsinu á laugardag

Japanska þjóðin glímir nú við þær mestu hörmungar sem riðið hafa yfir landið í áratugi. Margir syrgja fjölskyldumeðlimi og vini og tugir þúsunda hafa misst heimili sín og atvinnuforsendur. Á mánudag hóf Rauði krossinn á Íslandi söfnun vegna jarðskjálftanna, en allt það fé sem safnast mun renna beint til Rauða krossins í Japan. Með því að hringja í númerið 904 1500 má gefa 1.500 krónur sem dragast af símreikningi.

Í tengslum við söfnunina hefur verið komið á viðamiklu samstarfi „vina Japans" en hópurinn samanstendur af fjölda einstaklinga af japönskum uppruna á Íslandi, ásamt fulltrúum Félags Japansmenntaðra á Íslandi, Íslensk-japanska félagsins, sendiráðs Japans á Íslandi ásamt fjölmörgum öðrum Íslendingum sem tengjast Japan á einn eða annan hátt. Markmið hópsins er að vekja athygli á söfnun Rauða krossins með ýmsum hætti.

Kringlan og Smáralind
Sjálfboðaliðar frá Vinum Japans verða í Kringlunni á föstudag milli klukkan 14-19 og í Smáralind milli klukkan 11-18 á laugardag. Hópurinn mun kynna átakið og ræða ástandið í Japan við gesti og gangandi.  

Samstöðuviðburður í Hinu Húsinu á laugardag
Á laugardag milli klukkan 13 og 17 verða Vinir Japans með samstöðuviðburð í Hinu húsinu. Japanir búsettir á Íslandi hafa fundið fyrir miklum hlýhug á undanförnum dögum og langar í þakklætisskyni að bjóða alla velkomna í Hitt húsið þar sem ýmislegt verður í boði - bæði fyrir börn og fullorðna. Gestir munu geta kynnt sér þætti í japanskri menningu, brotið Origami trönur, lært japanska skrautritun og tekið þátt í að koma hvatningarskilaboðum áleiðis til íbúa Tohoku svæðisins og japönsku þjóðarinnar allrar. Gestir geta m.a. tekið þátt í eftirfarandi:

Origami trönur > Gestum verður boðið að taka þátt í að brjóta origami trönur, en saman munum við brjóta 1.000 fugla og tengja þá saman og útbúa "senbazuru" (ísl. þúsund origami trönur). Japönsk þjóðtrú segir að þegar saman eru bundnar þúsund origami trönur fáist uppfyllt ósk. Ósk okkar er að hjálparstarf í Japan gangi hratt og örugglega fyrir sig, en fuglarnir þúsund verða sendir til Tohoku svæðisins sem er illa leikið eftir þær hamfarir sem þar hafa dunið yfir.

Japönsk skrautritun > Boðið verður upp á að skrifa skilaboð með japanskri skrautritun til að hvetja áfram fórnarlömb hamfaranna. Skilaboðin verða til sýnis á staðnum og í framhaldi verða þau send til Tohoku svæðisins.

Tesiðir > Sýndir verða japanskir tesiðir með grænu tei. Þessi athöfn á sér langa hefð í japanskri menningu og er til marks um þá miklu gestrisni sem býr í hjörtum japönsku þjóðarinnar. Gestum verður boðið upp á grænt te.

Myndbandsskilaboð > Gestir geta komið á framfæri hvatningarorðum til þeirra sem illa hafa farið út úr hamförunum. Skilaboðunum verður síðan komið á framfæri í gegnum vef hópsins á Facebook (ganbare.nippon.is <http://ganbare.nippon.is> ) sem og á samskiptavefjum í Japan.

Krakkahorn > Yngri kynslóðinni verður boðið upp á að teikna myndir sem síðan verða sendar áfram til barna á Tohoku svæðinu.

Nánari upplýsingar um átakið er að finna á Facebook síðu hópsins á slóðinni: ganbare.nippon.is <http://ganbare.nippon.is>  - Einkunnarorð átaksins er japanska hvatningin „Ganbare Nippon" sem útleggst á íslensku sem „ekki gefast upp Japan". Með þessum hvatningarorðum sýnum við samstöðu með japönsku þjóðinni.

- Fréttatilkynningu frá "Vinum Japans" -

 

 

Bænastund fyrir Japan í Háteigskirkju í dag k.18

 

Kæra fólk á Íslandi,

 

Við Japanir á landinu erum mjög þakklát fyrir hlýjar samúðar og samstöðukennd sem þið sýnið til heimalands okkar Japans.

Margir góðir vinir Japans eru að skipuleggja atburði til að biðja um þátttöku í söfnun tila Japans, sem RKÍ hefjar, um helgina. Nánari upplýsingar munu koma í fjölmiðla á morgun, en hópar Japana og Íslendinga ætla að hvetja söfnun í Kringlan, Smáralindi og einnig í Hinu Húsinu í miðbæ.

En áður en atburðirnar hefjast, langar okkur að bjóða fólki í bænastund, þar sem við minnumst fórnalamba jarðskjálftanna og "tsunami"flóðbylgjanna, fjölskyldna þeirra, fólks í björgunarsatrfi og allra sem varða hamfarirnar.

 

með kærri kveðju,

Toshiki 

 

+++++      +++++ 

 

Bænastund verður haldin í Háteigskirkju fimmtudaginn 17. mars kl.18:00. Þar verður beðið fyrir japönsku þjóðinni, þeim sem eiga um sárt að binda vegna náttúruhamfaranna og fyrir ættingjum og vinum í landinu. Ritningarlestrar, bænir, tónlist og kyrrð munu einkenna þessa bænastund og viðstöddum gefst kostur á að kveikja á bænaljósum. Bænastundin er í umsjá sr. Helgu Soffíu Konráðsdóttur, sr. Toshiki Toma og sr. Miyako Þórðarson. Allir eru hjartanlega velkomnir.

- Eftir Björgvini Þórðarson ; úr Hateigskirkja.is -

 

 

Rasisti! Ekki ég! Er það?

Ungt fólk úr æskulýðsfélögum kirkjunnar hitti jafnaldra sína úr öðrum áttum í Salaskóla síðastliðna helgi til þess að undirbúa Evrópuviku gegn kynþáttamisrétti, sem er árviss viðburður.

„Þarna mættust unglingar sem komu úr ýmsum áttum, tóku þátt í trúðasmiðju, mannréttindasmiðju, leiklistarsmiðju og undirbjuggu kynningu á vikunni. Þetta heppnaðist mjög vel, opnaði huga þeirra fyrir hvað er hægt að gera og hvað við ætlum að gera," sagði Guðjón Andri Reynisson, æskulýðsleiðtogi í Neskirkju. „Á fimmtudaginn verðum við í Smáralind og vekjum athygli á þessu. Við viljum koma því á framfæri að fordómar eiga ekki að vera til staðar. Við viljum afhjúpa hvaðan þeir koma, innflytjendur verða fyrir fordómum og börn þeirra fyrir einelti í skólum."

Næstkomandi fimmtudag verða einnig atburðir á Glerártorgi á Akureyri og á Akranesi. Sunna Dóra Möller segur að unglingar úr æskulýðsfélögum kirkjunnar verði með uppákomu á Glerártorgi, sem og Adrenalín hópur og Breytendur á Akureyri til að vekja athygli á þessu mikilvæga máli.

Þema Evrópuvikunnar í ár er „Rasisti! Ekki ég! Er það?" og miðar að því að taka á duldum fordómum gagnvart fólki af erlendum uppruna. Slíkir fordómar birtast einkum í hversdagslífinu og oft í setningum eins og þeirri sem birtist hér að ofan, setningum sem byrja sakleysislega en enda á orðum sem koma upp um fordóma. Í ár er lögð sérstök áhersla á að hvetja fólk til að líta í eigin barm og spyrja sjálft sig, á þetta við mig og ef svo er - hversvegna, og hvernig get ég gert betur?

Evrópuvika gegn kynþáttafordómum er árlegt samstarfsverkefni sem Mannréttindaskrifstofa Íslands heldur utan um, og samstarfsaðilar í ár eru Þjóðkirkjan, Rauði kross Íslands, ÍTR og Alþjóðatorg ungmenna.

- Eftir Steinunni Arnþrúði Björnsdóttur; á kirkjan.is -

 

 

Önnur söfnun - fyrir MND sjúklinga í Japan

Kæra fólk, 

Rauði Krossinn Íslands er nýbúinn að byrja á söfnun fyrir Japan og ég er mjö þakklátur fyrir það.

 

En í dag er önnur beiðni um söfnun komin til mín og því ég vil koma henni á framfæri hér niður.

 

****    ****    ****

Mér hefur nú borist beiðni um aðstoð frá MND félaginu í Japan (JALSA).Þeir eins og aðrir standa frammi fyrir gríðarlegum vanda.

Númer eitt núna er að koma því fólki til hjálpar sem býr heima meðöndunarvélar og verið er að taka rafmagn af í tíma og ótíma. 

MND félagið á Íslandi hefur ákveðið að senda 5000 dollara og auðvitaðmeira ef framlög berast.

Reikningurinn er: 1175-05-410900 (Þarf að merkja "Japan")

Kennitalan er: 630293-3089

Kærleikskveðjur
GuðjónSigurðsson
FormaðurMND félagsins
Formaður alþjóðasamtaka MND félaga
www.mnd.is<http://www.mnd.is>

 

RKÍ byrjar á söfnun fyrir Japan. Kærar þakkir!

Kæra fólk á Íslandi,

Innilega þakka ykkur fyrir jákvæðu viðbrögðin um áskorn um söfnun fyrir Japan.

Rauði krossinn er að fara af stað með söfnun vegna hamfaranna í Japan og verður almenningur hvattur til að gefa fé í söfnunina með því að hringja í síma 904 1500 (Upphæð verður 1.500kr jafnt)

Annars er hægt að leggja til framlag gegnum heimabanka; 
b.nr. 0342, hb. 26, reikn. 12, kt. 530269-2649. 
Þarf að skýrast "til Japans"

 

Ég veit að sjálfsögðu að efnahagsleg staða okkar er líka í erfiðleikum. 

Samt óska þess að sem flestir taki þátt í söfnun.

 

með þökkum,

Toshiki 

Ég bið RKÍ og Hjálparstarf kirkjunnar um að hefja söfnun fyrir Japan

Kæra fólk á Íslandi.

Eins og fréttir herma gríðarleg tjón stafaði af jarðskjálfta og "tsunami" flóðbylgjum sem skullu á víðar strendur Japans í kjörfar jörðskjálftans. 

Heildarmynd tjónsins er enn í óljósi, en fjöldi fórnarlamba mun verða fleiri en 10.000 samkvæmt upplýsingum frá Miyagi héraðsyfirvaldi. 

Japönsk sjónvarpsstöðvar láta fréttaþætti streyma á netið alla slólarhring, svo að allir geti skoðað bein útsendingu á netinu (á japönsku). Við Japanir sem eiga heima hér á Íslandi reynum að fylgja aðstæðum í Japan með því að horfa á beinum fréttum frá Japan. En þetta er bara hræðilegt, skelft og sorglegt að sjá. 

Í þessum aðstæðum óska ég innilega að Rauði Krosinn Íslands og Hjálparstarf kirkjunnar veiti aðstoð til Japan og Japana með því að hefja söfnun á Íslandi. Okkur Japana langar að gera slíka söfnun sjálf, en við erum aðeins um fimmtíu talsins og það er ekki hægt að framkvæmda stór söfnun aðeins með okkar kraft.

Sumir geta hugsað eins og : "Er Japan ekki rík þjóð? Japan getur sinnt sjálfu sér", en í þetta skipti vantar Japan bersýnilega aðstoð frá útlöndum og hvatningu. 

Gott fólk á Íslandi, ég vona og ég trúi því að Ísleningar og einnig erlent fólk búset hérlendis séu með góða vilja til að veita hjálparhönd til Japans og gefa Japönum kærleika. Ef þið eruð sammála mér á þessu, vinsamlegat studdu mig með því að senda áskorn til RKÍ og Hjálparstarfs kirkjunnar, og einnig með því að taka þátt í söfnun ef hún verður haldin.

með einlægni,  

Toshiki 

 

 

Hátt í 4000 milljarða kr. tjón af völdum skjálftans

Rasismi er þversögn

1.
,,Rasismi" er mjög óskýrt hugtak og fullyrðing rasista er því einnig órökstudd og ótraust. Rasismi merkir fyrst og fremst neikvætt álit og/eða andúð gagnvart öðrum kynþætti en sínum eigin. Ef manneskja vill trúa því að hvítir menn (caucasoid) séu meira virði sem manneskjur en fólk með litaða húð (t.d. negroid eða mongoloid), er hún með kynþáttafordóma. Að því leyti byggist rasismi á hugsjón um að einn kynstofn sé æðri en aðrir kynstofnar mannkynsins.

Í öðru lagi vísar orðið„rasismi" til þess þegar manneskjur mismunar fólki sem tilheyra öðru þjóðarbroti en fellur að þess eigin menningarheimi.„Gyðingahatur" er t.d. ekki mismunun vegna kynþáttar heldur vegna þjóðarbrots (ethnicity) og menningar þess, þar sem„gyðingur" er ekki hugtak um kynstofn.
,,Rasismi" felur þannig í sér tvo kjarna, annað er hugsjónin um kynstofn og hitt er um þjóðarbrot og menningarheim þess. Fólk talar oft um„rasisma" án þess að vera meðvitað um þetta.

Við mannkynið erum aðeins ein tegund þ.e.a.s.„homo sapiens" eins og við vitum vel. Kynstofn er eins konar undirtegund homo sapiens. Slík undirtegund getur verið mikilvægt hugtak og áhugavert á sérstökum sviðum eins og í félagsvísindum eða mannfræði. En þegar„Kort yfir genamengi mannsins" var kynnt fyrir tíu árum, sagði Eric Lander sem hafði umsjón með verkefninu hjá Whitehead Institute :„Genamengi allra manna á jörðinni er 99,9 prósent alveg eins. Munur meðal kynstofna eða þjóðarbrota eru ekki annað en yfirborðslegir". Margir aðrir í sama verkefninu fullyrtu þetta:„Kynstofn er ekki náttúruvísindalegt hugtak"(þó að það séu til vísindamenn sem krefjast að fjalla um kynstofn í vísindum, til dæmis til þess að skoða nánar hinn 0.1% mun í genamengi mannsins). Þetta sýnir að það er ekkert sem rasistar hafa í hendi til þess að rökstyðja að ákveðinn kynstofn sé meira virði en aðrir.

2.
Umfjöllun um rasisma eða ummæli rasista sem sjást og heyrast af og til í samfélagi okkar. Sem betur fer eru ofsalegir rasistar örfáir hérlendis og við skulum notfæra okkur þá staðreynd og tækifæri til þess að byggja upp kynþáttafordómalaust samfélag. Þegar ég skoðaði það sem var sagt af fólki sem hafði rasistahugmyndir nýlega, tók ég eftir því að það átti eitt sameiginlegt: Það var á móti fjölmenningu. Í stuttu máli halda þeir að það gangi ekki að í einu samfélagi rúmist margs konar menning. Að því leyti beina rasistar sjónum sínum að þjóðarbrotum og framandi menningarheimum en ekki ákveðnum kynstofnum. Það er síðarnefndi kjarninn sem getið er í upphafi þessa pistils.

En hver er ástæðan fyrir því að þeir hugsa neikvætt um fjölmenningu? Eftir því sem ég best fæ skilið er engin áþreifanleg ástæða til. Það sem þeir eiga sameiginlegt eru hugmyndir eins og „fjölmenning hefur slæm áhrif á okkar ekta menningu",„öll önnur lönd í Evrópu eru í vandræðum vegna innflytjenda",„innflytjendur ræna af innfæddum vinnu" eða„innflytjendur misnota velferðarkerfi okkar". Rasistar saka sem sagt innflytjendur og fjölmenninguna sem þeim fylgja um vandræði í samfélaginu, hvar sem þeir eru. Ég ætla ekki að andmæla ítarlega hér en stærstu vandræðin hérlendis, sem er bankahrunið og afleiðingar þess, eiga ekki rætur sínar að rekja til innflytjenda eða fjölmenningar. Það er fyrst og fremst Íslendingar sem bera ábyrgðina og voru í ábyrgðarstöðum (þó að innflytjendur hérlendis deili sömu ábyrgð og beri sömu byrðar vegna þess og almenningur almennt).

3.
Rasistar virðast að minnsta kosti hafa aðra sameiginlega hugsjón sem er afleiðinga andúðar gagnvart fjölmenningu. Hún er„Við skulum vera stolt af því að vera hvítir menn!". Mér finnst þetta mjög áhugaverð viðbrögð hjá rasistum. Eins og ég sagði í upphafi, eru skiptast hugmyndir rasista í tvo kjarna. Annað er misskilningur á því hvað felst í kynstofni og hitt er andúð til þjóðarbrota og menningarheims sem þeir hafa ekki skilning á. Andúð þeirra á fjölmenningu er komin frá síðarnefnda kjarnanum en viðbrögðin sem þau vekja leiða til fyrri kjarnans. Að sjálfsögðu eru mörg mismunandi þjóðarbrot til á meðal hvítra manna og ekki síst menningarheimar. Barátta, jafnvel með ofbeldi, á meðal hvítra manna hefur í gegnum tíðina verið stöðug, t.d. í Evrópu. Að mótmæla fjölmenningu annars vegar og boða jafnframt samstöðu hvítra manna er hins vegar ekkert annað en þversögn í sjálfu sér.

Ástæða þess að ég skrifa þennan pistil er sú að mig langar að fólk á Íslandi, sérstaklega ungt fólk, haldi áfram á réttri braut og haldi áfram að berjast gegn rasisma. Eins og fyrr segir þá er enn ekki mikill kraftur í rasistum hér á landi. Við þurfum ekki að óttast rasisma, en við verðum að vera vakandi fyrir því að slíkar órökstuddar og óhugnanlegar hugmyndir læðist ekki inn í okkar samfélag. Hvert eitt og einasta samfélag glímir við einhver vandræði. En það leysir ekki vandann að saka saklaust fólk um þau. Við leysum þau með því að axla ábyrgð á okkur sjálfum og þeim verkefnum sem við tökumst á við og að því vinnum við saman innflytjendur og innfæddir.

 

- Fyrst birt í Mbl. 10. febrúar 2011 - 

 

Frekari umræða óskast um samskipti skóla og kirkju

Umdeild tillaga um samskipti menntastofnana Reykjavíkurborgar við kirkjuna, sem meirihluti mannréttindaráðs Reykjavíkurborgar hefur samþykkt, virðist taka gildi um áramótin næstu án mikilla breytinga. Mér finnst sorglegt að mannréttindaráðið skuli ekki hafa hlustað á þær fjölmörgu raddir sem gerðu athugasemd við fyrstu tillöguna.

Ég er þeirrar skoðunar að tillagan gangi of langt þrátt fyrir að ég skilji tilgang hennar. Ég óskaði eftir því að ráðið myndi draga tillöguna til baka og eiga frekara samtal við þá sem að málinu koma og hafa aðrar skoðanir en meirihluti ráðsins. Þá væri hægt að koma betri tillögu, tillögu þar sem framtíðarsýnin væri skýrari. Ég skil ekki hvers vegna mannréttindaráðið vildi ekki (og vill ekki) reyna að ná samkomulagi á milli allra málsaðila til þess að skapa frið um málið.

En nú virðist mér það nokkuð fyrirsjáanlegt að þegar breytingar verða á meirihluta og minnihluta í borgarstjórn þá verði horfið frá þessari tillögu sem nú hefur verið samþykkt, þar sem ágreiningurinn er og verður enn til staðar. Ég held að skortur á stöðugleika í stefnumótum grunn- og leikskólans sé skólabörnum í óhag.

Umræðan um samskipti milli skóla og kirkju (og annara trúfélaga eða félaga með ákveðna lífsskoðun) á ekki að vera eins og„glíma" á milli trúaðra og þeirra sem ekki trúa. Ég er þjónandi prestur en samt er ég sammála þeirri grunnhugmynd sem birtist í tillögunni, sem er að draga línu milli skólastarfsemi og starfsemi trúfélaga. Samt er það ekki auðgert. Við getum sett mörk á trúarlega starfsemi en ekki á „trúarlífið" sjálft. Það sama á við um fólkið sem tilheyrir ekki kristinni kirkju. Málið á skilið að vera vel rætt þeirra vegna.

Prestar og annað kirkjufólk gerði talsverðar athugasemdir við tillögu mannréttindaráðs. Þau voru búin að leggja fram nægilegan rökstuðning um að prestar eigi að aðgang hafa að skólum. En eftir því sem ég fæ best séð, var aðeins örlítið tæpt á líðan þeirra barna sem ekki eru í kirkjunni. Þetta er að mínu mati annmarki á kirkjunni okkar. Ég var að velta því fyrir mér af hverju þessi annmarki er?

Ég giska á að líklegast sé það vegna þess að flestir prestar kirkjunnar hér á landi viti ekki hvernig það er að vera minnihluti í trúarlegu umhverfi. Ég upplifði slíka stöðu í heimalandi mínu og því langar mig einfaldlega að segja þetta: Það er mjög óþægilegt að verða að vera þátttakandi í trúarlegum athöfnum ef maður trúir ekki. Það er leiðinlegt að verða að hlusta á trúarlegar áskoranir ef maður trúir ekki. Það skiptir engu máli hvort viðkomandi trúarbrögð teljast góð eða slæm. Slíkt gæti næstum fallist undir andlega kúgun.

Mér virðist sem prestar hér á landi vanmeti þennan tilfinningalegan þátt og hvaða áhrif hann gæti haft á líðan barna í minnihlutahópum. Ég vona að þetta lagist á næstunni en þessi atriði þurfum við að taka inn í umræðunni sem og fleiri sem falla undir tillitssemi. Mér finnst að umræðunni sé ekki lokið og við ættum að taka hana upp aftur og endurskoða tillöguna til þess að ná til stöðugleika skólalífs barna okkar.

-Fyrst birt í Fréttablaði 17. des. 2010-

Sagan endurtekst?

„Við vorum kölluð öllum illum nöfnum, fyrst og fremst af þeim sem eru af erlendu bergi brotnir og vorum skömmuð fyrir að auglýsa þetta ekki á öðrum tungumálum en íslensku. Það ríkti stríðsástand á tímabili.“ 

Aftur og aftur endurtekst sams konar uppákoma hjá Fjölskylduhjálpinni. Og í hvert skipti fær fólk af erlendum uppruna slæman orðróm eða neikvæða ímyndun. 

 

Það hlýtur að vera dónalegir innflytjendur til staðar í raun. En það er augljóst að fólk í biðröð þarna er stressað og pirrað yfirleitt eins og fólk í innritunarröð í flugvelli. 

 

Framkvædaraðili Fjölskylduhjálparinnar, please, sýnið okkur þroska og lærdóm af reynslu áður en þið kvartið yfir okkur innflytjendum í fjölmiðlunum.

 

 

 

„Aðrir voru ævareiðir“

Kristin þjóð og trú hvers einstaklings

Flestar þjóðir heims virðast eiga ríkjandi trú. Það fer eftir hverri þjóð hve stór hluti þjóðarinnar játar þessa trú og hversu mikil bein áhrif hún hefur á þegna hennar. Íslendingar eru „kristin þjóð". Ef kristið fólk myndi klæðast bláu í einn dag, búddatrúarmenn rauðu, múslímar hvítu, guðleysingjar gulu og svo framvegis þá myndi íslenska þjóðin í fjarlægð líta út að mestu blá en rauði, hvíti og hinir litirnir væru engu að síður jafnmikilvægir fyrir þjóðina.

Gildi kristinnar trúar fyrir íslensku þjóðina, menningu hennar og hefð hefur verið mikið í umræðunni nú í tengslum við samskipti skóla og kirkju og einnig varðandi aðskilnað ríkis og kirkju. Þeir sem meta mikils kristileg gildi í íslenskri menningu, sögu og venjum telja kristna trú vera ómissandi þátt og jafnvel kjarna í öllu þessu. Þeim finnst eins og það þyrfti að afsala sér trúnni á Guð ef samfélagskerfið breyttist í þá átt að þátttaka kirkjunnar yrði takmörkuð í skólum eða ákvæði um þjóðkirkjuna yrði tekið út úr stjórnarskránni. Og þar sem kristin gildi eru kjarni menningar Íslands og hefðar þýddi það í þeirra huga hrun íslenskrar menningar og hefðar.

Ég er innflytjandi og því ég vil ekki vera of afskiptasamur. Ég ber virðingu fyrir menningu Íslands, hefðum og venjum eins og þeim sem varða samskipti kirkju og þjóðar í margvíslegum skilningi. Á sama tíma er ég kristinn maður og því langar mig að leggja nokkur orð í belg í þeirri umræðu sem varðar trú og íslenska menningu.

Þegar við skoðum almennt samband á milli menningar hvaða þjóðar sem er og trúar, þá er trúin oft forsenda eða áhrifamikill þáttur í mótun menningar og hefða. Alþingi Íslendinga ákvað að gera kristni að þjóðartrú árið 1000. Þaðan í frá mótaðist samfélagskerfið og ýmsar venjur smátt og smátt á kristilegum gildum í sögunni.

En sömuleiðis hefur menning eða hefð þjóðar einnig áhrif á mótun trúarbragða yfirleitt. Kristni mótaðist t.d. í menningarheimi Gyðinga og varð fyrir áhrifum frá menningu og hugmyndaheimi Forn-Grikkja. Þannig er menning, hefð og trú oftast samofin.

Menning og hefð er eitt, trú er annað

Það sem ég er að reyna að segja er að þó að kristin trú sé samofin menningu, hefð og venjum í sögu Íslands, þá á trúin ekki að koðna niður í því. Það á sérstaklega við þegar um trú sérhvers einstaklings er að ræða, sú trú er frjáls frá gildum menningar eða hefða viðkomandi einstaklings. Ég tel að gildi trúar eigi að varða fyrst og fremst raunveruleika manneskju í nútíð og framtíð en ekki fortíð. Trú er mikilvæg af því að hún breytir stöðu manns í nútíð og framtíð. Trú getur breytt gildismati manneskju, menningu eða samfélagsstöðu, en viðhald þjóðarmenningar eða hefðar er að mínu mati ekki aðalhlutverk trúarinnar. Af hverju þjáðist Jesús svo mikið í boðun fagnaðarerindis síns í menningu Gyðinga? Af því að hann var að breyta menningu og hefðum á þeim tíma. Þróun og breyting er óhjákvæmilega á móti viðhaldi menningar og hefðar að nokkru leyti.

Ástæða þess að ég skrifa þessa grein er ekki sú að ég vilji gera lítið úr menningarlegri og sögulegri tengingu milli kristinnar trúar og íslensku þjóðarinnar. Ég vil ítreka að ég ber mikla virðingu fyrir menningu Íslands og hefðum. Samt langar mig að segja að þrátt fyrir sérstaka tengingu milli kristinnar trúar og menningar á Íslandi, skulum við ekki blanda þessa tvennu of mikið saman. Við þurfum að reyna að draga línu á milli þessara tveggja atriða. Menning og hefðir eru eitt, trú er annað.

Það er auðvelt að leita skjóls í menningu og hefðum af hálfu kristinnar trúar, en ég tel að slík tilraun svipti trúna sínum styrkleika. Dag eftir dag stöndum við kristið fólk frammi fyrir kröfum um að líta á trú okkar í samræmi við svo margt annað eins og tilvist annarra trúarbragða, mannréttindi eða vísindalega þróun. Þetta er alls ekki alltaf auðvelt fyrir okkur í kirkjunni. Það er margt sem storkar trú okkar. Og í því ferli er lausnina ekki að finna á bak við menningarlegt skjól eða hefð. Við eigum að sýna fram á gildi trúar okkar með því að standa með henni og sýna styrkleika hennar, en ekki með því að benda á menningu þjóðar eða hefðir.

Mig langar til að íslenskir kristnir menn viti af því að óteljandi margir kristnir menn víða í heiminum, í Japan, í Kína, í Mið-Austurlöndum og víðar lifa trúarlífi sínu án þess að leita skjóls í menningarlegum hefðum eða venjum. Á slíkum stöðum hafa söfnuðir engin veraldleg efni til þess. Trúin er einungis kraftur til breytingar og leið til að frelsast.

Ég held að trú sem gerir ákveðna menningu og hefðir að forsendu tilvistar sinnar lendi í blindgötu fyrr en seinna. Það sem okkur kristna menn á Íslandi vantar er ekki trú vegna menningar og hefðar, heldur trú vegna raunveruleika nútíðar okkar og framtíðar.

- Fyrst birt í Mbl. 27. nóvember -